LIVER TRANSPLANTATION 19:36-48, 2013
Rania Rabie, Khalid Mumtaz, and Eberhard L. Renner
Liver Transplant Program/Multi-Organ Transplant Program, University Health Network/Toronto General
Hospital, University of Toronto, Toronto, Ontario, Canada
Όπως είναι γνωστό, η συντριπτική πλειοψηφία των ασθενών με ηπατίτιδα C που μεταμοσχεύονται, εμφανίζουν υποτροπή της HCV λοίμωξης στο ηπατικό μόσχευμα. Η χορήγηση αντιικής αγωγής σε ασθενείς με HCV μη αντιρροπούμενη κίρρωση πριν από τη μεταμόσχευση προκειμένου να μειωθούν οι πιθανότητες υποτροπής της HCV λοίμωξης εμφανίζει αρκετά προβλήματα. Γι αυτό το λόγο, προτιμάται η χορήγηση αντιικής αγωγής μετά τη μεταμόσχευση ήπατος, όταν η HCV λοίμωξη έχει ήδη υποτροπιάσει στο ηπατικό μόσχευμα. Στα περισσότερα μεταμοσχευτικά κέντρα χρησιμοποιείται το τακρόλιμους ως βασικός κορμός της ανοσοκατασταλτικής αγωγής εξαιτίας της υπεροχής που φαίνεται να έχει έναντι της κυκλοσπορίνης όσον αφορά την επιβίωση του ασθενούς και του ηπατικού μοσχεύματος. Όμως, δεν έχει απαντηθεί το ερώτημα αν η κυκλοσπορίνη, η οποία έχει δειχθεί να έχει αντι-HCV ιδιότητες σε πειραματικά μοντέλα, είναι προτιμότερη ανοσοκατασταλτική κατά τη χορήγηση αντιικής θεραπείας σε μεταμοσχευμένους ασθενείς με υποτροπή της HCV λοίμωξης. Στην παρούσα μετα-ανάλυση που δημοσιεύτηκε στο τεύχος Ιανουαρίου του 2013 στο Liver Transplantation, γίνεται προσπάθεια οριστικής απάντησης σε αυτό το ερώτημα. Οι συγγραφείς συμπεριέλαβαν στη μετα-ανάλυση 18 μελέτες (από τις οποίες 1 τυχαιοποιημένη μελέτη), οι περισσότερες προερχόμενες από την Ευρώπη, δημοσιευμένες μεταξύ 2006 και 2012, και αναλύθηκαν τα δεδομένα 2309 ασθενών (945 υπό αγωγή με κυκλοσπορίνη και 1364 υπό τακρόλιμους). Απαραίτητη προυπόθεση, η λήψη αντιικής αγωγής με συνδυασμό ιντερφερόνης (απλής ή πεγκυλιωμένης) και ριμπαβιρίνης. Συνολικά, 866 (37.5%) των ασθενών πέτυχαν μόνιμη ιολογική ανταπόκριση (SVR). Το ποσοστό της SVR ήταν υψηλότερο στους ασθενείς που λάμβαναν κυκλοσπορίνη, σε σχέση με τους ασθενείς που λάμβαναν τακρόλιμους, ως ανοσοκατασταλτική αγωγή κατά τη διάρκεια της αντιικής θεραπείας (42% έναντι 35%, p=0.05). Όταν οι συγγραφείς περιόρισαν την ανάλυσή τους σε 1634 ασθενείς από τις μελέτες που είχαν τουλάχιστον 80 ασθενείς, η υπεροχή της κυκλοσπορίνης, έναντι του τακρόλιμους, γινόταν πιο σαφής (ποσοστά SVR: 44% έναντι 36%, αντιστοίχως, p=0.0008). Τα δεδομένα αυτ λεχουν ιδιαίτερο κλινικό ενδιαφέρον υπό το πρίσμα των νέων αντιικών φαρμάκων που αναμένεται να χρησιμοποιηθούν σε ασθενείς με υποτροπή της ηπατίτιδας C μετά τη μεταμόσχευση. Τα φάρμακα αυτά μπορούν να δίνονται με περισσότερη ασφάλεια σε ασθενείς υπό κυκλοσπορίνη, καθώς φαίνεται ότι αλληλεπιδρούν λιγότερο με την κυκλοσπορίνη σε σχέση με το τακρόλιμους. Συνεπώς, πιθανόν στο μέλλον η κυκλοσπορίνη να αποτελεί την ανοσοκατασταλτική αγωγή εκλογής σε ασθενείς με υποτροπή της ηπατίτιδας C μετά τη μεταμόσχευση, ειδικά όταν πρόκειται να λάβουν κλασική αντιική αγωγή ή κάποιο από τα νεότερα αντιικά φάρμακα.
